Безэквівалентная лексіка: людзі, іх прафесіі і заняткі
- Абу́тнік – русск. обувщик.
2. Абша́рнік – русск. помещик.
3. Абыва́цель – (у царскай Расіі) пастаянны жыхар якой-небудзь мясцовасці.
4. Апа́льшчык – русск. истопник.
5. Антыква́р – збіральнік і прадавец прадметаў старадаўняга мастацтва.
6. Ара́ты, рата́й – русск. пахарь.
7. Апалаге́т – актыўны абаронца якога-небудзь вучэння, ідэі, парадкаў.
8. Асве́тнік – русск. просветитель.
9. Асна́ч, плытаго́н – працаўнік па сплаве лесу (русск. бурлак, сплавщик).
10. Ахмістры́ня – аканомка.
11. Аўтахто́н – абарыген.
12. Ахо́ўнік – русск. охранник, хранитель.
13. Багаты́р – той, хто мае многа грошай, маёмасці, багацей.
14. Балаго́л – грузавы возчык.
15. бабы́ль – адзінокі бессямейны чалавек.
16. Бла́зан – шут, клоўн, весяльчак.
17. Бляха́р – русск. жестянщик.
18. Бо́ндар – майстар, які вырабляе драўляны посуд.
19. Бо́нна – нянька-іншаземка, якая вучыла замежнай мове.
20. Бра́мнік – русск. привратник.
21. Бра́тавая – русск. жена брата.
22. Буса́чнік – русск. багорщик.
23. Вагаўшчы́к – русск. весовщик.
24. Ва́спан, ягамо́сць – ветлівы зварот да асобы (русск. ваша милость).
25. Ваза́к – русск. возчик, возница.
26. Віж – русск. судебный исполнитель.
27. Ві́сус – русск. сорванец, лоботряс.
28. Гарба́р – майстар па вырабу скур.
29. Граба́р – землякоп.
30. Гі́цаль – 1) живодёр, 2) озорник.
31. Гу́тнік – русск. стеклодел.
32. До́йлід – архітэктар, зодчы.
33. Дазо́рац – русск. смотритель.
34. Дварэ́цкі – старшы слуга, які загадваў хатняй гаспадаркай.
35. Далако́п – русск. могильщик.
36. Дзядзькава́нне – звычай 17-18 стг. аддаваць дзяцей шляхты ў сялянскую сям’ю на выхаванне.
37. Дзе́дзіч – спадчыннік дзедавага маёнтка.
38. Жаўне́р (уст.) – салдат польскай арміі.
39. Засе́льнік – русск. поселенец.
40. Дзя́дзіна – дзядзькава жонка.
41. Зло́тнік – русск. ювелир.
42. Звая́дыш – зводнік, падбухторшчык.
43. Інсурге́нт – паўстанец супраць урада.
44. Кабе́та – замужняя жанчына.
45. Кава́ль – русск. кузнец, каваліха – жонка каваля.
46. Кажу́шнік – русск. тулупник.
47. Каміна́р – русск. трубочист.
48. Камо́рнік – спецыяліст па вымярэнні і землеўпарадкаванні. (русск. землемер).
49. Капа́льніца – русск. копальщица.
50. Капельды́нер – тэатральны работнік, які правярае білеты і сочыць за парадкам.
51. Камерды́нер – пакаёвы слуга, лакей.
52. Карабе́йнік – дробны гандляр, які насіў свій тавар па вёсках.
53. Кво́лы – слабы, хілы, нетрывалы.
54. Каржакава́ты – невысокі, шыракаплечы, крэпкага складу цела.
55. Катры́ншчык – русск. шарманщик.
56. Карса́р – марскі разбойнік, пірат.
57. Кашча́вы – русск. костлявый.
58. Клышано́гі – косолапый.
59. Крэз – уладальнік незлічоных багаццяў (па імені надта багатага легендарнага цара Крэ́за).
60. Краве́ц – майстар па пашыву адзення, краўчыха – 1) жонка краўца, 2) жанчына, якая займаецца пашывам адзення.
61. Шаве́ц – майстар па пашыву абутку.
62. Кра́мнік – русск. лавочник.
63. Кіяскё́р – прадавец у кіёску.
64. Кушне́р – русск. меховщик, скорняк.
65. Ла́зеншчык – русск. банщик.
66. Ліхвя́р – русск. ростовщик.
67. Падло́ўчы, мыслі́вы – русск. охотник, егерь.
68. Мы́тнік – русск. таможенник.
69. назо́ла – надакучлівы чалавек.
70. На́ймічка – русск. прислуга, служанка.
71. Небажа́ты – русск. племянники, внучата.
72. Немаўля́ – русск. младенец.
73. Па-бла́зенску – русск. по-мальчишечьи
74. Падсусе́д – квартырант.
75. Падшыва́нец – русск. сорванец.
76. Пакаё́ўка – работніца, якая прыбірае пакоі.
77. Пакі́дзішча – пакінуты кімсьці чалавек.
78. Паклё́пнік – русск. клеветник, ябедник.
79. Палясо́ўшчык – ляснік.
80. Памажне́ць – набраць вагі (русск. пополнеть).
81. Паплаўні́чы – палявы стораж.
82. Пляба́н – русск. 1) настоятель католического монастыря. 2) ксёндз.
83. Про́башч – русск. католический священник.
84. Празо́рца – русск. ясновидец.
85. Прайдзісве́т – русск. проходимец, пройдоха.
86. Пра́лля – русск. пряха.
87. Про́жар – русск. обжора.
88. Пры́від, здань, фанто́м – русск. призрак, привидение.
89. Прыдо́мак – русск. приставка к фамилии.
90. Пры́хадзень – прышэлец, прыблуда, не тутэйшы чалавек.
91. Пустэ́льнік – чалавек, які па рэлігійных меркаваннях пасяліўся ў бязлюдным месцы і не жадае мець зносін з людзьмі (русск. отшельник, пустынник).
92. Пясту́н – русск. 1) баловень, 2) неженка.
93. Пасэ́сар (уст.) – арандатар маёнтка, фальварка.
94. Пятнасто́ўка – русск. пятнадцатилетняя девочка.
95. Рабаўні́к – той, хто разбоем адбірае што-небудзь, грабежнік.
96. Радзі́на – радня, сям’я.
97. Ра́дца – русск. советник.
98. Раме́снік – русск. ремесленник.
99. Рамі́знік – фурман, які перавозіў людзей, а таксама экіпаж з фурманам.
100. Ратава́льнік – русск. спасатель.
101. Рахункаво́д – русск. счетовод.
102. Раць – русск. войско, ратнік – русск. воин.
103. Руплі́вец – русск. прилежный, старательный человек.
104. Рызыка́нт – русск. дерзко отважный человек.
105. Са́льнік – гандляр салам.
106. Самату́жнік – чалавек, які робіць вырабы ўручную, адзін. (русск. кустарь).
107. Само́тнік – русск. отшельник, затворник.
108. Свая́к – русск. родственник.
109. Све́дка – русск. свидетель.
110. Свята́р – русск. священник.
111. Се́кар – русск. рубщик.
112. Ска́рбнік (уст.) – русск. казначей.
113. ска́ржнік – русск. жалобщик.
114. Скна́ра – русск. жадина.
115. Скуралу́п – русск. живодёр.
116. Смяця́р – русск. мусорщик.
117. Спавяда́льнік – русск. исповедник.
118. Спадкае́мец (уст.), спадчыннік – русск. наследник, преемник.
119. Спажыва́льнік, спажыве́ц – русск. потребитель.
120. Справаво́д – русск. делопроизводитель.
121. Ста́йнік (гіст.) – русск. конюший.
122. Стальма́х, стэ́льмах – майстар, які робіць калёсы. (русск. тележник, колёсник).
123. Старцава́ць – русск. просить милостыню.
124. Ста́рац – 1) жабрак, 2) стары чалавек.
125. Страха́р – русск. кровельщик.
126. Стрые́чны – русск. двоюродный.
127. Сты́рнік (уст.) – русск. рулевой, кормчий.
128. Суайчы́ннік – русск. соотечественник.
129. Сяве́ц – русск. сеятель.
130. Тапе́лец – русск. утопленник.
131. Тлума́ч – русск. толмач, толкователь.
132. Тубы́лец – русск. туземец, абориген.
133. Туля́га – русск. скиталец, бесприютный человек.
134. Тынко́ўшчык – русск. штукатур.
135. Ула́н – салдат ці афіцэр коннай арміі.
136. Ха́барнік – русск. взяточник.
137. Хава́льнік – русск. хранитель.
138. Хада́йнік – русск. ходатай.
139. Хлапе́чнік – русск. мальчишник.
140. Хці́вец – русск. жадина, хцівы – жадный.
141. Целяпе́нь – русск. неуклюжий человек.
142. Цыру́льнік – русск. парикмахер.
143. Цясля́р – русск. плотник.
144. Цягаві́ты – здольны многа і цяжка працаваць.
145. Чаля́днік – русск. подмастерье, ученик (ремесленника).
146. Чэ́лядзь (уст.) – дваровыя людзі, слугі.
147. Ша́бас – русск. шабаш.
148. Чаба́н – пастух авечага статку.
149. Шале́нец – русск. безумец.
150. Шаляні́ца – русск. чудак, своевольный человек.
151. Шклава́р – русск. стекловар.
152. Шкляр – русск. стекольщик.
153. Шмараво́з – русск. неряха, замарашка.
154. Шпег (разм.) – шпион, сыщик.
155. Штука́р – 1) фокусник, 2) изобретатель, 3) затейник, шут.
156. Шукальнік – русск. искатель.
157. Ю́да – русск. иуда, предатель.
158. Ятро́ўка – русск. невестка (жонка аднаго брата ў адносінах да другога).
159. Сепараты́ст – прыхільнік адасаблення нацыянальнай меншасці.
160. Жонд (польск.) – урад.
161. Брэцё́р – заўзяты дуэлянт.
162. Фельд’е́гер – ваенны кур’ер.
163. Магна́ты – уладальнікі буйных маёнткаў у ВКЛ і РП.
164. Архіва́рыус – загадчык, супрацоўнік архіва.
165. Бай – багач, кулак у Сярэдняй Азіі.
166. Бай – міфічная істота, якая мае байкі.
167. Вірлаво́кі – з вялікімі ввытарашчанымі вачамі.
168. Дылета́нт – чалавек, які займаецца навукай або мастацтвам без спецыяльнай падрыхтоўкі, хто мае павярхоўнае знаёмства з якой-небудзь галіной ведаў.
169. Дысідэ́нт – 1) чалавек, які адкалоўся ад пануючага ў краіне веравызнання. 2) чалавек, не згодны з дзяржаўнай ідэалогіяй, іншадумец.
170. Ерэты́к – праціўнік рэлігійнага вучэння.
171. Жарнасе́к – чалавек, які робіць жорны.
172. Зало́ўка – сястра мужа.
173. Ізго́й – 1) У старажытнай Русі – чалавек, які стаціў сувязь са сваёй сацыяльнай групай, напрыклад, халоп, які выкупіўся на волю, купец, які разарыўся. 2) чалавек, якога выраклася грамадства, адшчапенец.
174. Масці́ты – паважаны, заслужаны.
175. Ме́нтар (устар.) – настаўнік, выхавацель.
176. Мецэна́т – багаты апякун навук і мастацтваў.
177. Му́ляр – 1) пячнік, 2) будаўнік, які ўзаодзіць будынкі з уэглы або каменю.
178. Начо́тчык – той, хто многа чытаў, але засвоіў прачытанае павярхоўна, механічна.
179. Пані́ч – малады панаў сын.
180. Парцье́ – служачы гасцініцы, які абслугоўвае настаяльцаў (выдае ключы, прымае пошту і інш.)
181. Педа́нт – той, хто залішне строга прытрымліваецца дробязных, фармальных патрабаванняў (у працы, жыцці).
182. Пігме́й – 1) чалавек нізкарослага племені ў Афрыцы. 2) пра чалавека надта малога росту. 3) пра нікчэмнага чалавека.
183. Пілігры́м – 1) даўней – вандроўны багамолец, паломнік. 2) вандроўнік, падарожны.
184. Плебісцы́т – усенароднае галасаванне, рэферэндум.
185. Пляя́да – група выдатных дзеячаў у галіне навукі, культуры і інш. адной эпохі.
186. Пражэкцё́р – той, хто займаецца складаннем неабгрунтаваных, нязбытных праектаў.
187. Праро́к – прадказальнік будучыні, вяшчун.
188. Пратэжэ́ – асоба, якой спрыяюць, аказваюць пратэкцыю.
189. Пра́шчур – далёкі продак.
190. Прыса́дзісты – 1) невысокага росту, каранасты. 2) нізкі, але шырокі, тоўсты (прысадзісты дубок).
191. Ры́мар – майстар, які займаецца вырабам раменнай вупражы.
192. Рэнега́т – чалавек, які адмовіўся ад сваіх поглядаў і перайшоў у лагер праціўніка, здраднік.
193. Серадо́льшы (дыялект.) – сярэдні ў сям’і па ўзросту (серадольшы сын).
194. Сінеку́ра – пасада, якая не вымагае вялікіх працоўных затрат, але добра аплочваецца.
195. Сноб – чалавек, які прэтэндуе на вытанчаны густ, манеры, асобую інтэлектуальнасць.
196. Со́лтыс – сельскі стараста.
197. Смалаку́р – той, хто здабывае з хвойных дрэў, карчоў.
198. Уві́шны – жывы, спрытны.
199. Узурпа́тар – прыгнятальнік, той, хто незаконна захапіў уладу.
200. Фарысе́й – крывадушнік, ханжа.
201. Фаталі́ст – чалавек, які верыць у непазбежнасць лёсу, прадвызначанасць.
202. Фацэ́тны – камічны, забаўны.
203. Ціву́н – наглядчык за працай сялян у памешчыка ў часы прыгону.
204. Цнатлі́вы – нявінны, строгі ў маральных адносінах.
Тэгі: беларуская мова, лексіка