- ПрынАмсі– по крайней мере.
- НагбОм– залпом.
- НаўсцЯж – во всех направлениях.
- СуздрОм – полностью, до остатка.
- БалазЕ – тем более што.
- НакштАлт – наподобие, вроде.
- НапОўніцу – полностью, целиком.
- БадАй што – пожалуй.
- НаўпрОст, нацянькі – напрямую, самым кратким путём.
- Насамрэч – на самом деле.
- Упрысядкі – вприсядку.
- Гожа – красиво.
- Аберуч – обеими руками.
- Або́ра – кароўнік
- Аве́чнік – сарай для авец
- Каша́ра – 1) за́гарадка для авечак, кароў, 2) казарма
- Пастаўні́к – за́гарадзь для жывёлы пад адкрытым небам
- Малпо́ўня – памяшканне для малпаў
- Сабака́рня – псярня
- Стадо́ла — ́вялікі хлеў
- Кату́х – невялікі хлеўчык, закуток
- Ста́йня — канюшня
- Або́зня – сарай для вазоў і павозак
- Стальма́шня – майстэрня стэльмаха (калёсніка)
- Вазо́ўня – спецыяльнае памяшканне або навес для калёс, вазоў, саней.
- Адры́на – халодная будыніна для захавання кармоў, інвентару і г.д.
- Пу́ня – вялікая халодная будыніна для сена.
- Клу́ня – будынак для захоўвання снапоў сена.
- Гумно́, ток – 1) вялікая халодная будыніна для складвання і абмалоту зерня 2) пляцоўка перад гэтай будынінай.
- Сві́ран – халодны будынак, прызначаны для захавання збожжа, мукі, прадуктаў і іншых рэчаў. (русск. амбар)
- Асе́ць, ёўня, су́шня – будыніна з печкай для прасушвання снапоў перад малацьбой.
- Павець – страха на слупах, пад якой трымаюць розныя с/г прылады, дровы і інш.
- Вы́шкі – прастора, месца паміж столлю і страхой у хляве, дзе складаюць сена і розныя гаспадарчыя прылады.
- Варыўня́, істо́пка – памяшканне для захавання агародніны і харчовых запасаў
- Вяндля́рня – памяшканне, дзе вэндзяць мяса (русск. коптильня)
- Вы́шкі, гары́шча, падда́шак – русск. чердак, сеновал.
- Апа́рня – пакой у лазні, напоўнены па́рай. (русск. – парилка)
- Прыла́знік – русск. предбанник
- Дрыво́тнік, дрыво́тня, падпаве́тка – сарай для дроў
- Закамо́рак – чулан
- Камо́ра – невялікае памяшканне пры хаце для захоўвання ежы, розных хатніх рэчаў
- Клець – кладоўка пры хаце або асобна ад яе.
- Прыкле́так – русск. чулан, кладовая при амбаре
- Камо́рка – клетка
- Святлі́ца – светлы і чысты пакой у хаце.
- Трысце́н – прыбудоўка да хаты з трох сцен, прыстаўленых да гатовай чацвёртай.
- Капе́ц – бурт (яма ў зямлі для захавання агародніны, засыпаная зямлёй, пяском)
- Падмо́сце – русск. по́дпол, подпо́лье
- Склеп – паглыбленае ў зямлю памяшканне для захавання чаго-н.
- Прыгрэ́бнік – прыбудоўка перад уваходам у пограб, склеп.
- Спрат – русск. хранилище, тайник
- Падстрэшак – русск. козырёк
- Прыда́шак – навес пры сцяне
- Се́нцы – у вясковых будынках: памяшканне перад жылым домам.
- Лёх, лёха – 1) склеп, падзямелле, 2) ход, прарыты пад зямлёй
- Сутарэ́нне – падвал, падзямелле.
- Камяні́ца, мур – цагляны або каменны дом, хлеў
- Ле́цішча – дом, у якім жывуць летам.
- Інды́чнік – памяшканне для індыкоў
- Гама́рня, гамэ́рня — русск. ку́зница
- Пра́льня – установа для мыцця і прасавання бялізны (русск. прачечная)
- Але́йня — маслабойня, маслазавод для вырабу алею (расліннага масла)
- Анга́р – памяшканне для стаянкі і рамонту самалётаў
- Бро́вар – піваварны ці вінакурны завод.
- Смаля́рня, смалаку́рня – прадпрыемства, дзе здабываюць смалу з драўніны хвойных дрэў.
- Пі́льня, тарта́к – лесапільны завод
- Бляха́рня – майстэрня бляхара
- Гмах – велічны будынак (высотное здание)
- Мурава́нка – каменная пабудова
- Гу́та – шклозавод
- Папе́рня — папяровая фабрыка
- Кавя́рня – русск. кофейня
- Матэ́ль – гасцініца для аўтатурыстаў
- Альта́нка – летняя паркавая пабудова для адпачынку (русск. – беседка)
- Буда́н, бу́да – шалаш з саломы ці галля.
- Ко́панка – русск. небольшой искусственный пруд.
- Са́жалка – пруд
- Тамава́нне – запруда, дамба
- Паліса́днік – невялікі абгароджаны кветнік перад домам.
- Пры́зба – невысокі, звычайна земляны насып знадворку ўздоўж сцен хаты (русск. завалинка)
- Парапе́т – невысокая сцяна, агароджа ўздоўж чаго-небудзь (парапет маста).
- Пчальні́к – русск. па́сека
- Вятра́к – русск. ветряная мельница
- Млын – русск. мельница
- Звані́ца – калакольня
- Каплі́ца – русск. часовня
- Кля́штар, пляба́нія – каталіцкі манастыр
- Пляба́нія – дом ксяндза
- Кніга́рня – русск. книжный магазин
- Кра́ма — русск. магазин
- Манапо́лька – дзяржаўная вінная лаўка ў дарэвалюцыйнай Расіі
- Бурса – мужчынскае духоўнае вучылішча з інтэрнатам для вучняў
- Каланча́ – пажарная дазорная вышка
- Гаспо́да (уст.) – двор, гаспадарка
- Паса́ж – крытая галерэя з гандлёвымі памяшканнямі.
- Гумні́шча – месца, дзе было гумно
- Па́сека – 1) месца, дзе размешчаны вуллі з пчоламі (пчальнік), 2) месца, дзе высечаны лес.
- За́мчышча – месца, дзе стаіць ці стаяў замак
- Мачу́лішча — месца, дзе мочаць лён ці каноплі
- Дзядзі́нец – агароджаны шырокі двор
- Разгаро́дка – праход у плоце, разгароджанае месца ў плоце
- Свідраві́на – русск. скважина
- Пена́ты (уст.) — родны дом, родны кут.
- Засце́нак (гіст.) – невялікае сельскае паселішча дробнай шляхты
- Старо́ства (гіст) – маёнтак у распараджэнні феадала ВКЛ.
- Сядзі́ба – русск. усадьба.
- Сялі́ба – русск. селение, поселение
- Крэмль – унутраная гарадская крэпасць у старажытных рускіх гарадах
- Катава́льня – месца пытак
- Клады́ – мо́гілкі
- Ко́ўзанка – каток
- Мы́тніца, мы́тня – таможня
- Харто́ўнік — будынак для борзых сабак.
- Цаге́льня –завод па вырабу цэглы.
- Цвінта́р – 1) царкоўныя могілкі, 2) агароджанае месца каля цэрквы, царкоўны двор.
- Чысце́ц – русск. чистилище.
- Я́тка (уст.) – мясная лаўка.
- Фальва́рак (гіст.) – 1) панская гаспадарка з комплексам будынкаў. 2) невялікая сядзіба пана, хутар.
- Андара́к – спадніца з шэрсці ў клетку ці палосы.
- Капо́т – жаночае хатняе адзенне прасторнага пакрою.
- Балахо́н – доўгі шырокі халат.
- Вэ́люм – жаночы галаўны ўбор з цюлю, карункаў (русск. фата).
- Каба́т – цёплая жаночая кофта без рукавоў. (русск. душегрейка).
- Паланці́н – жаночая накідка прамавугольнай формы да плеч ці крыху ніжэй (ад прозвішча графіні Палацінскай).
- Бравэ́рка – доўгі аднабортны мужчынскі пінжак (русск. армяк, зипун).
- Беке́ша – мужчынскае паліто са зборкамі ў таліі або шуба.
- Камзо́л – кароткая мужчынская куртка без рукавоў пад верхняе адзенне.
- брыль – капялюш, казырок шапкі.
- Камізэ́лька – кароткае мужчынскае адзенне без каўняра і рукавоў, якое надзяваюць пад піджак, сурдут, фрак.
- Сурду́к – мужчынская двухбортная вопратка з доўгімі поламі, якая шчыльна аблягае цела (русск. сюртук).
- Бурно́с – дэмісезоннае паліто, якое насілі і мужчыны, і жанчыны (плащ).
- паддзё́ўка – кароткі кафтан (муж. і жан.), які пададзяваюць пад паліто.
- Кафта́н – верхняя мужчынская і жаночая вопратка з доўгімі поламі.
- Кашу́ля – русск. рубашка, сорочка.
- Кацаве́йка – кароткая верхняя кофта на футры або ваце.
- Даха́ – шуба футрам унутр і наверх.
- Зіпу́н – даўнейшая сялянская адзежына з даматканага сукна ў выглядзе кафтана.
- Кара́куль – каштоўнае футра з кучаравай шэрсцю са шкурак ягнят.
- Шара́к – кафтан з шэрага сукна, русск. сермяга.
- Армя́к – даўгаполая верхняя сялянская адзежына з тоўстага саматканага сукна.
- Макінто́ш — лёгкае летняе паліто, звычайна прарызіненае.
- Га́плік – кручок на адзенні.
- Дзя́га — рэмень, папруга.
- Закаўра́ш – адварот на рукаве.
- За́пінка – русск. запонка.
- Кавярзні́ – лапці.
- За́барсні — петлі з абор, якімі лапці замацоўваюцца на назе.
- Кажуры́на – футра авечае, кавалак авечыны.
- Кажушы́на – вопратка, пашытая з аўчыны.
- Паўкажу́шак – русск. полушубок.
- Ка́йстра – дарожная сумка.
- Калашына́, кало́ша – русск. штанина.
- Каліта́ – вялікі кашалёк або сумка для грошай
- Кама́шы – чаравікі.
- Капшу́к – русск. кисет.
- Кара́лі – русск. бусы, ожерелье.
- Карто́вы – русск. хлопчатобумажный.
- Кару́нкі — сятчатая тканіна з нітак для ўпрыгожвання адзення (русск. кружева).
- На́мітка – доўгі галаўны ўбор сталых жанчын у выглядзе хусткі з саматканага тонкага палатна.
- Капту́р – жаночая або дзіцячая шапачка з завязкамі пад падбародкам, чапец.
- Капялю́ш – русск. шляпа.
- Карту́з – мужчынская летняя шляпа з аколышкам і казырком.
- Ке́пка – мужчынскі галаўны ўбор з казырком без аколышка.
- Кучма́ – 1) русск. меховая шапка, 2) копна волос.
- Кучо́мка – шапка футрам наверх (русск. меховая шапка, папаха).
- Маге́рка — мужчынскі галаўны ўбор у выглядзе каўпака, род капелюша без палёў.
- Касні́к – стужка (у касе).
- Клу́нак – русск. котомка.
- Корт – шчыльная баваўняная тканіна.
- Ля́мец – тоўсты матэрыял са зваленай воўны.
- Ла́йка – від мяккай скуры.
- Порт — льняная ці баваўняная тканіна.
- Радно́ – русск. мешковина.
- Радня́ны – русск. дерюжный, сделанный из мешковины.
- Сае́та – русск. тонкое сукно.
- Ко́ўдра – русск. одеяло.
- Крысо́ – русск. пола́.
- Ку́жаль – 1) русск. очёсаный лён, 2) тонкий холст из льняных ниток.
- Куль – вялікі мяшок.
- Лазаві́к – русск. лапоть лазовый.
- Лакі́ркі – русск. лакированные туфли.
- Ла́хі – старое паношанае адзенне.
- Ла́пік – русск. заплатка.
- На́бадры – русск. шлея.
- Нагаві́цы – русск. штаны, подштанники (кальсоны).
- Насо́ўка – русск. носовой платок.
- Падко́ўдранік – русск. пододеяльник.
- Зацырава́ць – русск. заштопать.
- Падо́л, прыпо́л – ніжні край сукенкі, спадніцы, сарочкі.
- Панчо́ха – трыкатажны выраб, які надзяваецца на ўсю нагу (русск. чулок).
- Папру́га, па́сак, пас – рэмень, раменны пояс.
- Парфу́ма – русск. духи.
- Падсу́мак – невялікая паясная сумка для патронаў.
- Парка́ль – русск. ситец.
- Паса́г – маёмасць, якая давалася дачцэ пры выхадзе замуж (русск. приданое).
- Парасо́н — русск. зонт.
- Па́церкі – русск. бусы.
- Пі́пка – русск. трубка для курения.
- по́дбіўка – русск. подкладка в одежде.
- Разбарса́ць – русск. распутать (нитки, шнурки).
- Барса́ць – завязваць (лапці).
- Расшмаргну́ць – русск. раздёрнуть (занавески).
- Рыззё́ – русск. 1) тряпьё, ветошь, 2) лохмотья.
- Рышту́нак – русск. снаряжение.
- скара́ч – русск. полотенце с ддлинной бахромой.
- Скура́т – русск. обрезок кожи, кусок кожи.
- Спо́дні – 1) русск. нижний ( о белье), 2) нательный, 3) изнаночный.
- Спо́днікі – русск. подштанники, кальсоны.
- Сту́жка – русск. лента.
- Сці́лка – русск. стелька.
- Трапка́ч – кухонны ручнік з доўгімі махрамі.
- Убра́нне – русск. 1) убор, наряд, 2) украшение, 3) убранство (внешняя отделка).
- Фальбо́на – русск. оборка на подоле.
- Фіра́нка – занавеска з тонкай тканіны на вокны ці дзверы.
- Фу́тра – русск. 1) мех, 2) шуба.
- Хадакі́ (разм.) – башмакі.
- Хату́ль, хаты́ль (дыялект.) – русск. узел, котомка.
- Ху́ста – русск. большой платок, шаль.
- Цуру́балка – русск. 1) продолговатая деревянная палочка вместо пуговицы, 2) обломок стебля, ветки, прута.
- Цыро́ўка – русск. штопка, цыраваць – штопать.
- Чэ́санкі – русск. валенки из чёсаной шерсти.
- Чу́йка – мужчынскі доўгі кафтан без каўняра і адваротаў.
- Ша́лік – русск. шарфик
- Кашнэ́ – вузкая хусцінка на шыю.
- Шаль – доўгая вузкая тканая ці вязаная хусцінка.
- Шво – русск. шов.
- Шкарпэ́ткі – русск. носки.
- шлапакі́ (дыялект.) – русск. шлёпанцы.
- Шле́йкі – русск. подтяжки.
- Шмато́к – русск. клочок, лоскуток.
- Шчыгу́льны (дыялект.) – русск. в обтяжку (об одежде).
- Шыдэ́лак (разм.) – русск. крючок для вязания.
- Шытво́ – русск. шитьё.
- Шво́рка – вяровачка, павадок.
- Якдта́ш – паляўнічая сумка.
- Або́ра – тонкая вяровачка, якой прымацоўваецца лапаць да нагі.
- Аплі́к – кручок для зашпільвання вопраткі.
- Брыжы́ – зборкі, складкі ў форме веера.
- Габеле́н – насценны дыван ручной работы з вытканай на ім карцінай, узорам.
- Жупа́н – даўнейшае верхняе мужчынскае адзенне з каляровага сукна ў палякаў і ўкраінцаў.
- Каніце́ль – 1) надта тонкая пазалочаная ці пасярэбраная нітка для вышывання. 2) нудная, зацяжная справа.
- Мату́з – 1) вузкая палоска тканіны, 2) завязкі ў фартуху, шапцы-вушанцы і г.д.
- Патранта́ш – сумка з гнёздамі для патронаў.
- Рыдыкю́ль – жаночая невялікая сумачка.
- Сак – жаночая вопратка: кароткае прасторнае паліто.
- Саф’я́н – мяккая, добра вырабленая авечая ці казіная скура.
- Сві́тка – доўгая сялянская верхняя вопратка.
- Сві́тар – цёплая вязаная фуфайка без засцежак, з высокім каўняром.
- Фуфа́йка – цёплае вязанае верхняе адзенне.
- Чапе́ц – лёгкі галаўны ўбор у выглядзе шапачкі, які раней насілі замужнія жанчыны.
- Чараві́кі – невысокі скураны абутак на шнурках ці засцежках.
- Шарачко́вы – з грубай пафарбаванай тканіны дамашняга вырабу.
- Ша́ты – 1) пышнае дарагое адзенне. 2) покрыва з лісця, снегу.
- Шпале́ра – 1) бязворсавы насценны дыван ці абівачная тканіна з малюнкамі, 2) шпалеры – рулонная папера для абклейкі сцен або столі.
- Ядва́б – шоўк.
- Атрама́нт – чарніла.
- Азяро́д – прыстасаванне з падоўжаных жэрдак на слупах для дасушвання снапоў, травы.
- Гзымс – карніз.
- Гру́бка – русск. голландская печка.
- Драбі́ны – прыстаўная лесвіца.
- Дубэ́льты – другія рамы (у вокнах).
- Дыван – русск. ковёр.
- Дратава́нка – пуга, звітая з тонкіх тугіх вяровачак.
- Зыбка – дзіцячая калыска.
- Зэ́даль, зэ́длік, усло́н – пакаёвая, пераносная лаўка.
- Кабе́рац – дыван (русск. коврик под ноги).
- Калаўро́т – русск. прялка
- Камо́да – русск. комод
- Кана́па – русск. диван
- Кута́с – русск. кисть (украшение для штор)
- Кагане́ц – прыстасаванне для асвятлення памяшкання – сподак з тлушчам або алеем і кнотам.
- Канты́чка – зборнік каталіцкіх малітоўных песень
- Камі́нак – невялікая выемка ў печы, дзе палілі лучыну для асвятлення хаты.
- Канчу́к – русск. плець.
- Ка́па – русск. узорчатое полотняное покрывало на кровать.
- Кандэля́бр – падстаўка для некалькіх свечак або лямп.
- Капані́ца – гачка
- Качарэ́жнік – кут каля печы, дзе ставяць качаргу і інш.
- Касцё́р – паляніца дроў
- Катры́нка – шарманка
- Кілі́м – шарсцяны бязворсавы дыван.
- Кля́мка – металічная ручка для адчынення дзвярэй, варот, весніц.
- Ко́мін – дымаход.
- Кра́ты – металічная рашотка на акне.
- Ку́бел – дзежка з вушкамі і векам для захоўвання адзення і харчовых прадуктаў (русск. закрывающаяся крышкой кадка для хранения продуктов, одежды).
- Ку́фар – скрыня з векам на завесах і замком для захоўвання адзежы і г.д. (русск. сундук). Куфэ́рак – невялікі куфар.
- Ла́ва – русск. скамья.
- Ліна – русск. канат, бечева.
- Падму́рак – русск. фундамент.
- Падстрэ́шак –русск. козырёк.
- Пала́ці, пол, пала́ткі – насціл з дошак пад столлю паміж печчу і супрацьлеглай сцяной на ўзроўні каля метра ад падлогі ў сялянскай хаце.
- Парка́н – агароджа, плот з бярвёнаў.
- Парэ́нчы – поручні па краях лесвіцы, балкона, моста. (русск. перила)
- Паса́д – месца (звычайна дзяжа з кажухом), на якую садзяць нявесту на вяселлі.
- Пахо́дня – пераносная свяцільня ў выглядзе наматанага на канец палкі прасмаленага пакулля (русск. факел).
- Па́ціна – налёт зеленавата-карычневага колеру напрадметах з медзі і бронзы ў выніку акіслення.
- Пілаві́нне – апілкі.
- Прасціна́ – русск. простыня.
- Пругло́ – доўгі шэст ля калодзежа.
- Прыму́рак – ляжанка (русск. выступ кухонной печи).
- Прыскры́нак – невялікая скрыначка на бакавой сценцы куфра або стала для захоўвання дробных рэчаў.
- Рагаве́нь – табакерка, зробленая з рога.
- Рубе́ль – 1) грашовая адзінка 2) жэрдка для прыціскання сена ці снапоў на возе.
- Ружа́нец – русск. чётки.
- Ры́на – русск. водосток.
- Рыштава́нне – русск. леса́, опа́лубка.
- Рышто́к – канава для сцёку вады.
- Рэ́згіны – прыстасаванне ў выглядзе вяровачнай сеткі на драўляных дугах для пераноскі сена, саломы.
- Сахо́р – жалезныя вілы для накідвання гною.
- Склюд – русск. тесак, склюдаваць – русск. тесать.
- Скляпе́нне – русск. свод, сводчатый потолок.
- Сляса́к – русск. собачка (рычажок, поднимающий щеколду).
- Сталю́га – русск. верстак.
- Старызна – старьё, рухлядь.
- Столь – русск. потолок.
- Строп – русск. верхушка крыши.
- Сту́дня – русск. колодец.
- Стырно́ – руль (в лодке).
- Тынк – русск. штукатурка, тынкава́ць – русск. штукатурить.
- Ты́чка – русск. шест.
- Ве́сніцы – вароты, калітка ў двор.
- Дзяру́га – посцілка, пакрывала з грубага даматканага палатна.
- Засло́н – пераносная хатняя лаўка на чатырох ножках.
- Маркі́за – лёгкі навес з тканіны над акном, дзвярамі для засцярогі ад сонца.
- Памяло́ – мяцёлка з хвойных галінак на доўгай палцы для вымятання печы, прачысткі коміна.
- По́куць – кут у хаце, дзе вісяць абразы і дзе саджаюць пачэсных гасцей.
- Правары́на (дыялект.) – загарадка ў хляве, канюшні ці кароўніку.
- Пра́нік – плоскі драўляны брусок з ручкай (для выбівання бялізны пры мыцці, для абмалоту лёну і пад.).
- Трэлья́ж – трохстворкавае люстэрка.
- Чарэ́нь – ляжанка на рускай печы.
- Шыфанье́р – шафа для бялізны, адзення і дробных рэчаў.
- Тэ́бель – русск. сверло.
- Усхо́дкі – русск. лесенка.
- Хо́днік (дыялект.) – тратуар.
- Худо́ба (архаізм) – хатняя маёмасць.
- Ца́пстрыкі – дробныя хатнія рэчы.
- Цяпе́льца – русск. небольшой костёр.
- Чыгу́нка – русск. железная дорога.
- Шамкі́ – бубенцы.
- Штанда́р (паэт.) – сцяг
- Шу́фель – русск. совковая лопата.
- Шы́ба – шкло, устаўленае ў аконную раму.
- Шы́льда – русск. вывеска.
- Асве́р – журавель калодзежа.
- Абу́тнік – русск. обувщик.
2. Абша́рнік – русск. помещик.
3. Абыва́цель – (у царскай Расіі) пастаянны жыхар якой-небудзь мясцовасці.
4. Апа́льшчык – русск. истопник.
5. Антыква́р – збіральнік і прадавец прадметаў старадаўняга мастацтва.
6. Ара́ты, рата́й – русск. пахарь.
7. Апалаге́т – актыўны абаронца якога-небудзь вучэння, ідэі, парадкаў.
8. Асве́тнік – русск. просветитель.
9. Асна́ч, плытаго́н – працаўнік па сплаве лесу (русск. бурлак, сплавщик).
10. Ахмістры́ня – аканомка.
11. Аўтахто́н – абарыген.
12. Ахо́ўнік – русск. охранник, хранитель.
13. Багаты́р – той, хто мае многа грошай, маёмасці, багацей.
14. Балаго́л – грузавы возчык.
15. бабы́ль – адзінокі бессямейны чалавек.
16. Бла́зан – шут, клоўн, весяльчак.
17. Бляха́р – русск. жестянщик.
18. Бо́ндар – майстар, які вырабляе драўляны посуд.
19. Бо́нна – нянька-іншаземка, якая вучыла замежнай мове.
20. Бра́мнік – русск. привратник.
21. Бра́тавая – русск. жена брата.
22. Буса́чнік – русск. багорщик.
23. Вагаўшчы́к – русск. весовщик.
24. Ва́спан, ягамо́сць – ветлівы зварот да асобы (русск. ваша милость).
25. Ваза́к – русск. возчик, возница.
26. Віж – русск. судебный исполнитель.
27. Ві́сус – русск. сорванец, лоботряс.
28. Гарба́р – майстар па вырабу скур.
29. Граба́р – землякоп.
30. Гі́цаль – 1) живодёр, 2) озорник.
31. Гу́тнік – русск. стеклодел.
32. До́йлід – архітэктар, зодчы.
33. Дазо́рац – русск. смотритель.
34. Дварэ́цкі – старшы слуга, які загадваў хатняй гаспадаркай.
35. Далако́п – русск. могильщик.
36. Дзядзькава́нне – звычай 17-18 стг. аддаваць дзяцей шляхты ў сялянскую сям’ю на выхаванне.
37. Дзе́дзіч – спадчыннік дзедавага маёнтка.
38. Жаўне́р (уст.) – салдат польскай арміі.
39. Засе́льнік – русск. поселенец.
40. Дзя́дзіна – дзядзькава жонка.
41. Зло́тнік – русск. ювелир.
42. Звая́дыш – зводнік, падбухторшчык.
43. Інсурге́нт – паўстанец супраць урада.
44. Кабе́та – замужняя жанчына.
45. Кава́ль – русск. кузнец, каваліха – жонка каваля.
46. Кажу́шнік – русск. тулупник.
47. Каміна́р – русск. трубочист.
48. Камо́рнік – спецыяліст па вымярэнні і землеўпарадкаванні. (русск. землемер).
49. Капа́льніца – русск. копальщица.
50. Капельды́нер – тэатральны работнік, які правярае білеты і сочыць за парадкам.
51. Камерды́нер – пакаёвы слуга, лакей.
52. Карабе́йнік – дробны гандляр, які насіў свій тавар па вёсках.
53. Кво́лы – слабы, хілы, нетрывалы.
54. Каржакава́ты – невысокі, шыракаплечы, крэпкага складу цела.
55. Катры́ншчык – русск. шарманщик.
56. Карса́р – марскі разбойнік, пірат.
57. Кашча́вы – русск. костлявый.
58. Клышано́гі – косолапый.
59. Крэз – уладальнік незлічоных багаццяў (па імені надта багатага легендарнага цара Крэ́за).
60. Краве́ц – майстар па пашыву адзення, краўчыха – 1) жонка краўца, 2) жанчына, якая займаецца пашывам адзення.
61. Шаве́ц – майстар па пашыву абутку.
62. Кра́мнік – русск. лавочник.
63. Кіяскё́р – прадавец у кіёску.
64. Кушне́р – русск. меховщик, скорняк.
65. Ла́зеншчык – русск. банщик.
66. Ліхвя́р – русск. ростовщик.
67. Падло́ўчы, мыслі́вы – русск. охотник, егерь.
68. Мы́тнік – русск. таможенник.
69. назо́ла – надакучлівы чалавек.
70. На́ймічка – русск. прислуга, служанка.
71. Небажа́ты – русск. племянники, внучата.
72. Немаўля́ – русск. младенец.
73. Па-бла́зенску – русск. по-мальчишечьи
74. Падсусе́д – квартырант.
75. Падшыва́нец – русск. сорванец.
76. Пакаё́ўка – работніца, якая прыбірае пакоі.
77. Пакі́дзішча – пакінуты кімсьці чалавек.
78. Паклё́пнік – русск. клеветник, ябедник.
79. Палясо́ўшчык – ляснік.
80. Памажне́ць – набраць вагі (русск. пополнеть).
81. Паплаўні́чы – палявы стораж.
82. Пляба́н – русск. 1) настоятель католического монастыря. 2) ксёндз.
83. Про́башч – русск. католический священник.
84. Празо́рца – русск. ясновидец.
85. Прайдзісве́т – русск. проходимец, пройдоха.
86. Пра́лля – русск. пряха.
87. Про́жар – русск. обжора.
88. Пры́від, здань, фанто́м – русск. призрак, привидение.
89. Прыдо́мак – русск. приставка к фамилии.
90. Пры́хадзень – прышэлец, прыблуда, не тутэйшы чалавек.
91. Пустэ́льнік – чалавек, які па рэлігійных меркаваннях пасяліўся ў бязлюдным месцы і не жадае мець зносін з людзьмі (русск. отшельник, пустынник).
92. Пясту́н – русск. 1) баловень, 2) неженка.
93. Пасэ́сар (уст.) – арандатар маёнтка, фальварка.
94. Пятнасто́ўка – русск. пятнадцатилетняя девочка.
95. Рабаўні́к – той, хто разбоем адбірае што-небудзь, грабежнік.
96. Радзі́на – радня, сям’я.
97. Ра́дца – русск. советник.
98. Раме́снік – русск. ремесленник.
99. Рамі́знік – фурман, які перавозіў людзей, а таксама экіпаж з фурманам.
100. Ратава́льнік – русск. спасатель.
101. Рахункаво́д – русск. счетовод.
102. Раць – русск. войско, ратнік – русск. воин.
103. Руплі́вец – русск. прилежный, старательный человек.
104. Рызыка́нт – русск. дерзко отважный человек.
105. Са́льнік – гандляр салам.
106. Самату́жнік – чалавек, які робіць вырабы ўручную, адзін. (русск. кустарь).
107. Само́тнік – русск. отшельник, затворник.
108. Свая́к – русск. родственник.
109. Све́дка – русск. свидетель.
110. Свята́р – русск. священник.
111. Се́кар – русск. рубщик.
112. Ска́рбнік (уст.) – русск. казначей.
113. ска́ржнік – русск. жалобщик.
114. Скна́ра – русск. жадина.
115. Скуралу́п – русск. живодёр.
116. Смяця́р – русск. мусорщик.
117. Спавяда́льнік – русск. исповедник.
118. Спадкае́мец (уст.), спадчыннік – русск. наследник, преемник.
119. Спажыва́льнік, спажыве́ц – русск. потребитель.
120. Справаво́д – русск. делопроизводитель.
121. Ста́йнік (гіст.) – русск. конюший.
122. Стальма́х, стэ́льмах – майстар, які робіць калёсы. (русск. тележник, колёсник).
123. Старцава́ць – русск. просить милостыню.
124. Ста́рац – 1) жабрак, 2) стары чалавек.
125. Страха́р – русск. кровельщик.
126. Стрые́чны – русск. двоюродный.
127. Сты́рнік (уст.) – русск. рулевой, кормчий.
128. Суайчы́ннік – русск. соотечественник.
129. Сяве́ц – русск. сеятель.
130. Тапе́лец – русск. утопленник.
131. Тлума́ч – русск. толмач, толкователь.
132. Тубы́лец – русск. туземец, абориген.
133. Туля́га – русск. скиталец, бесприютный человек.
134. Тынко́ўшчык – русск. штукатур.
135. Ула́н – салдат ці афіцэр коннай арміі.
136. Ха́барнік – русск. взяточник.
137. Хава́льнік – русск. хранитель.
138. Хада́йнік – русск. ходатай.
139. Хлапе́чнік – русск. мальчишник.
140. Хці́вец – русск. жадина, хцівы – жадный.
141. Целяпе́нь – русск. неуклюжий человек.
142. Цыру́льнік – русск. парикмахер.
143. Цясля́р – русск. плотник.
144. Цягаві́ты – здольны многа і цяжка працаваць.
145. Чаля́днік – русск. подмастерье, ученик (ремесленника).
146. Чэ́лядзь (уст.) – дваровыя людзі, слугі.
147. Ша́бас – русск. шабаш.
148. Чаба́н – пастух авечага статку.
149. Шале́нец – русск. безумец.
150. Шаляні́ца – русск. чудак, своевольный человек.
151. Шклава́р – русск. стекловар.
152. Шкляр – русск. стекольщик.
153. Шмараво́з – русск. неряха, замарашка.
154. Шпег (разм.) – шпион, сыщик.
155. Штука́р – 1) фокусник, 2) изобретатель, 3) затейник, шут.
156. Шукальнік – русск. искатель.
157. Ю́да – русск. иуда, предатель.
158. Ятро́ўка – русск. невестка (жонка аднаго брата ў адносінах да другога).
159. Сепараты́ст – прыхільнік адасаблення нацыянальнай меншасці.
160. Жонд (польск.) – урад.
161. Брэцё́р – заўзяты дуэлянт.
162. Фельд’е́гер – ваенны кур’ер.
163. Магна́ты – уладальнікі буйных маёнткаў у ВКЛ і РП.
164. Архіва́рыус – загадчык, супрацоўнік архіва.
165. Бай – багач, кулак у Сярэдняй Азіі.
166. Бай – міфічная істота, якая мае байкі.
167. Вірлаво́кі – з вялікімі ввытарашчанымі вачамі.
168. Дылета́нт – чалавек, які займаецца навукай або мастацтвам без спецыяльнай падрыхтоўкі, хто мае павярхоўнае знаёмства з якой-небудзь галіной ведаў.
169. Дысідэ́нт – 1) чалавек, які адкалоўся ад пануючага ў краіне веравызнання. 2) чалавек, не згодны з дзяржаўнай ідэалогіяй, іншадумец.
170. Ерэты́к – праціўнік рэлігійнага вучэння.
171. Жарнасе́к – чалавек, які робіць жорны.
172. Зало́ўка – сястра мужа.
173. Ізго́й – 1) У старажытнай Русі – чалавек, які стаціў сувязь са сваёй сацыяльнай групай, напрыклад, халоп, які выкупіўся на волю, купец, які разарыўся. 2) чалавек, якога выраклася грамадства, адшчапенец.
174. Масці́ты – паважаны, заслужаны.
175. Ме́нтар (устар.) – настаўнік, выхавацель.
176. Мецэна́т – багаты апякун навук і мастацтваў.
177. Му́ляр – 1) пячнік, 2) будаўнік, які ўзаодзіць будынкі з уэглы або каменю.
178. Начо́тчык – той, хто многа чытаў, але засвоіў прачытанае павярхоўна, механічна.
179. Пані́ч – малады панаў сын.
180. Парцье́ – служачы гасцініцы, які абслугоўвае настаяльцаў (выдае ключы, прымае пошту і інш.)
181. Педа́нт – той, хто залішне строга прытрымліваецца дробязных, фармальных патрабаванняў (у працы, жыцці).
182. Пігме́й – 1) чалавек нізкарослага племені ў Афрыцы. 2) пра чалавека надта малога росту. 3) пра нікчэмнага чалавека.
183. Пілігры́м – 1) даўней – вандроўны багамолец, паломнік. 2) вандроўнік, падарожны.
184. Плебісцы́т – усенароднае галасаванне, рэферэндум.
185. Пляя́да – група выдатных дзеячаў у галіне навукі, культуры і інш. адной эпохі.
186. Пражэкцё́р – той, хто займаецца складаннем неабгрунтаваных, нязбытных праектаў.
187. Праро́к – прадказальнік будучыні, вяшчун.
188. Пратэжэ́ – асоба, якой спрыяюць, аказваюць пратэкцыю.
189. Пра́шчур – далёкі продак.
190. Прыса́дзісты – 1) невысокага росту, каранасты. 2) нізкі, але шырокі, тоўсты (прысадзісты дубок).
191. Ры́мар – майстар, які займаецца вырабам раменнай вупражы.
192. Рэнега́т – чалавек, які адмовіўся ад сваіх поглядаў і перайшоў у лагер праціўніка, здраднік.
193. Серадо́льшы (дыялект.) – сярэдні ў сям’і па ўзросту (серадольшы сын).
194. Сінеку́ра – пасада, якая не вымагае вялікіх працоўных затрат, але добра аплочваецца.
195. Сноб – чалавек, які прэтэндуе на вытанчаны густ, манеры, асобую інтэлектуальнасць.
196. Со́лтыс – сельскі стараста.
197. Смалаку́р – той, хто здабывае з хвойных дрэў, карчоў.
198. Уві́шны – жывы, спрытны.
199. Узурпа́тар – прыгнятальнік, той, хто незаконна захапіў уладу.
200. Фарысе́й – крывадушнік, ханжа.
201. Фаталі́ст – чалавек, які верыць у непазбежнасць лёсу, прадвызначанасць.
202. Фацэ́тны – камічны, забаўны.
203. Ціву́н – наглядчык за працай сялян у памешчыка ў часы прыгону.
204. Цнатлі́вы – нявінны, строгі ў маральных адносінах.
- Аба́бак – русск. подберёзовик.
- Абса́да – русск. насаждения.
- Прыса́ды – дрэвы, пасаджаныя вакол ці каля чаго-небудзь (дарогі, будынка, вуліцы і пад.)
- Агрэ́ст – русск. крыжовник.
- Агрэ́сціна – русск. ягода крыжовника.
- Ае́р – русск. аир.
- Ажы́на – русск. ежевика.
- Касцяніца – русск. костяника (ягода).
- Брусні́ца, брусні́цы – русск. брусника.
- Дурні́цы – русск. голубика.
- Парэ́чка – русск. смородина.
- Суні́цы – русск. земляника.
- Ажы́ннік – русск. ежевичник.
- Азі́міна – русск. озимь.
- Азі́мка – русск. озимая пшеница.
- Аксамі́тка – русск. бархатец.
- Аксамі́тнік – русск. щирица.
- Але́шына – русск. ольха.
- Алья́с, альва́с – русск. алоэ, бессмертник.
- Амша́ра, імша́ра – русск. моховое болото.
- Імша́ны – русск. моховый.
- Ата́ва – маладая трава, якая вырасла на месцы скошанай у той жа год.
- Ато́жылак – русск. отросток.
- Асцё́ – тонкія доўгія шчасцінкі на каласах некаторых злакаў (ячменю, жыта).
- Аўся́нік – русск. шишечник.
- Атрэ́п’е – адходы валакна, якія атрымліваюцца пры трапанні лёну.
- Ахра́п’е – русск. отходы ботвы, кочерыжки.
- Бабі́на – русск. бобок.
- Ба́бка, трыпу́тнік – русск. подорожник.
- Баво́ўна – русск. хлопок.
- Багаві́нне – русск. водоросли.
- Бага́тка – русск. молочай.
- Ба́гна, ба́гнішча – русск. топь, трясина.
- Ба́гра – русск. багрец.
- багу́н – русск. багульник.
- Бадыллё́ – русск. стебли, быльё.
- Бады́ль – сухое сцябло травяністай расліны ( русск. былинка).
- Барве́нак – русск. барвинок.
- Баршчэ́ўнік – русск. борщевик.
- Бацві́нне – русск. борщ, ботва свеклы.
- Блё́кат – русск. белена.
- Бо́цікі – русск. борец синий.
- Бра́ткі – русск. анютины глазки.
- Бро́сня – русск. плесень (на жидкостях).
- бружме́ль – русск. жимолость.
- Брунэ́лька – черноголовка.
- Бру́чка – русск. брюква.
- Брызглі́на – русск. бересклет.
- Буя́чнік, буга́йнік, дурні́чнік – русск. заросли голубики.
- Бульбя́нік – русск. картофельная ботва, картофельная оладья.
- Канапля́нік – русск. стебли конопли.
- Гарбу́знік – русск. тыквенная ботва.
- Мако́ўнік – сцябліны мака.
- Марко́ўнік – русск. ботва моркови.
- Грабня́к – русск. заросли граба.
- Сліўня́к – зараснік слівы.
- Клё́ннік – зараснік клёна.
- Ляшчэ́ўнік – зараснік ляшчыны.
- Суні́чнік – зараснік суніц.
- Шыпшы́ннік – зараснік шыпшыны.
- буза́ – русск. отходы, ил, сапропель.
- Буймі́на – русск. сердечник.
- Бульбя́нішча – месца, на якім расла бульба.
- Бура́чнішча – месца, на якім раслі буракі.
- Віча́нішча – поле, на якім расла віка. чернобыль, чернобыльник.
- Бабо́вішча – месца, дзе рос боб.
- Гаро́хавішча – поле, з якога сабраны гарох.
- Грача́нішча – месца, на якім расла грэчка.
- Ільні́шча, ільня́нішча, льня́нішча – поле, з якога сабралі лён.
- Канапля́нішча – поле, з якога сабраны ўраджай канаплі.
- Канюшы́нішча – поле, з якога сабрана канюшына.
- Капу́снішча – поле, з якога сабрана капуста.
- Люцэ́рнішча – поле, дзе расла люцэрна.
- Ма́кавішча – поле, на якім рос мак.
- Пшані́чнішча – поле, на якім расце пшаніца ці з якога ўбралі пшаніцу.
- Аржа́нішча, іржы́шча, ржышча – русск. жнивьё (поле, с которого собрали урожай ржи).
- Я́чнішча – 1) поле, з якога сабралі ячмень, 2) ячменная салома.
- Сачаві́чнішча – поле, на якім расла сачавіца (чечевица).
- Пне́вішча – месца, пакрытае пнямі.
- Бэз – русск. сирень.
- Віду́к – русск. мак-самосейка.
- Бы́льнік (быльнё́г) – русск. чернобыль, чернобыльник.
- Бухма́ты – з развесістай пышнай кронай.
- Вы́варацень – вывернутае з коранем дрэва.
- Вяргі́ня – русск. георгин.
- Вярша́ліна – русск. верхушка дерева.
- Выно́сісты, го́нкі – з прамым і высокім ствалом.
- Гай – русск. роща.
- гарашы́ны, (гаро́хавінне) – русск. гороховая солома.
- Гарла́чык – русск. кувшинка.
- Гічаны́ (дыялект.) – русск. ботва у свеклы, брюквы.
- Глог – боярышник.
- Гро́нка – русск. кисть ( о плодах).
- Грэ́цкі – русск. гречневый.
- Дако́пкі – русск. завершение уборки картофеля.
- Дзядо́ўнік – расліна-пустазелле з калючым лісцем і ўчэпістымі галоўкамі (русск. репейник).
- Ло́пух, дзяды (дыялект.) – лопух.
- Дзя́целіна – дзікая канюшына (русск. дикий клевер).
- Дрыгва́ – русск. трясина, топь.
- Дурнап’я́н – русск. дурман.
- Дубро́ва – дубовы гай.
- Ду́ля – 1) груша, 2) кукіш.
- Жаме́рыны – русск. выжимки, мезга.
- Жыгу́чка – крапіва з дробным пякучым лісцем.
- За́балаць – русск. заболоченное место.
- Зе́льнік – русск. гербарий.
- Зако́скі – русск. начало косьбы.
- Зё́лкі – травы, кветкі (звычайна лекавыя).
- Зуй – русск. охлопки шерсти.
- Іглі́ца – русск. хвоя, игла (лист хвойного дерева).
- Ка́ліва – русск. растеньице, стебелёк.
- Каме́ль – ніжняя патоўшчаная частка дрэва.
- Канюшы́на – русск. клевер.
- Капа́ – русск. копна.
- Капу́снік – 1) поле з капустай 2) капусны ліст.
- Карына́ – кавалак кары дрэва.
- Кары́ць – здымаць кару.
- Касаві́ца – сенакос, час касьбы.
- Каса́ч – русск. ирис.
- Карча́к – пень з каранямі, які затануў.
- Корч – 1) пень з карэннем, вывернуты з зямлі, 2) куст бульбы, цыбулі.
- Ката́х – русск. початок кукурузы, серёжка берёзы.
- Кія́х – русск. початок кукурузы.
- Клю́чыкі – русск. первоцвет.
- Ко́цік – русск. серёжка берёзы.
- Кра́ска – палявая кветка.
- Крыва́ўнік – русск. тысячелистник.
- Ку́дра – русск. роща, рощица.
- Куль – тоўсты сноп жытняй саломы.
- Куп’ё́ – русск. кочки.
- ку́піна – русск. кочка.
- Купча́сціцца – русск. расти кудрявым.
- Лама́чча – русск. хворост.
- Лоўж – ламачча, складзенае ў кучу.
- Ла́дан – пахучая смала некаторых трапічных дрэў.
- Лато́чына – русск. ложбина, заболоченное место.
- Лістазе́лень – хларафіл.
- Лузане́ц – русск. вылущившийся орех.
- Ля́да – дзялянка высечанага лесу са спаленым ці яшчэ не прыбраным суччам. (русск. вырубка).
- Ляха́ – шырокая градка.
- Ляшчы́на – арэшына.
- Маку́лінка – русск. маковое зёрнышко.
- Мудра́нка – русск. вороний глаз.
- наго́тка – русск. ноготок.
- Наці́на – сцябло і лісце розных агародных раслін.
- Нашатрава́ць – ачысціць зерне ад шалупіння.
- Пытлява́ць – дробна размолваць папярэдне ачышчанае ад абалонкі зерне.
- Ні́цы – русск. плакучий (ива)
- Пава́л – русск. валежник, бурелом.
- Паво́й – русск. вьюнок.
- Падты́ннік – русск. чистотел.
- Пако́ша – скошаны луг.
- Па́раснік – зараснік з дробных дрэў і хмызняку, малады лес.
- Парахня́ – дробныя кавалачкі перагніўшага дрэва.
- Пацяру́ха – пацёртае сена.
- Піво́ня – русск. пион.
- По́плаў – русск. заливной луг.
- Пражмо́ (дыялект.) – колоски ржи.
- пустазе́лле – русск. сорняки.
- Пупы́шка – бутон.
- Разга́лісты – раскідзісты.
- Разло́г – русск. даль, простор.
- Ра́ла – тоўсты сук, адгалінаванне ствала дрэва.
- Ралля́ – русск. пашня, вспаханное поле.
- Расі́ца – русск. росянка.
- Расхо́днік – русск. очиток.
- Расцяро́б – месца, дзе высеклі лес, кусты.
- Руда́ўка – балотная вада рыжага колеру.
- Руне́ць – зелянець ( аб азімых культурах).
- Рунь – русск. озимые всходы.
- Сачаві́ца – русск. чечевица.
- Святая́ннік – русск. зверобой.
- Сенава́ць – русск. заготавливать сено.
- Скаро́дзіць – русск. бороновать.
- Спа́́дзісты, спусцісты – русск. пологий, отлогий.
- Спары́ш – русск. сросток, двойчатка (сросшийся орех и т.д.)
- Спіча́к – шып.
- Спля́жыць – 1) вырубіць, знішчыць (лес), 2) Забрудзіць, затаптаць падлогу, 3) штосьці змяць, стаптаць.
- Сталачы́ць – русск. потравить, истоптать (поле).
- Стро́мкі – русск. 1)крутой, обрывистый, 2) прямой, высокий.
- Струк – русск. стручок (гороха).
- Струме́ніцца – русск. струиться.
- Струме́нь – русск. поток, струя.
- Сценка – дарогі паміж палямі, шырокая мяжа.
- Сці́рта, тарпа́ –вялікі стог сена, саломы або складзеных снапоў збожжа для захавання пад адкрытым небам.
- Твань – русск. топь, трясина (на дне водоёма).
- трыснё́г, трысцё – вадзяная ці балотная расліна з раскідзістай мяцёлкай і каленчатым сцяблом (русск. тростник).
- Удзірване́ць – зарасці травой.
- Здзірване́лы – пакрыты густой травой.
- Узле́ссе – русск. опушка леса.
- Уло́нне – русск. лоно (природы, воды, земли).
- Урві́шча – русск. крутой обрыв.
- Флянс – русск. 1) одно растение рассады, саженец. 2) отросток.
- Флянсава́ць – русск. рассаживать саженцы.
- Хво́йнік – русск. сосняк.
- Хвоя – сасна.
- Хлуд – дробны хвораст, вецце.
- Хмызня́к, хмыз – кусты, зараснік.
- Цалі́к – русск. целина.
- Цурча́ць – русск. 1) журчать, 2) струиться, течь.
- Цыбу́к – русск. стебель.
- Ця́ўе (дыялект.) – русск. ботва.
- Чабо́р – русск. чебрец, тимьян.
- Чачо́тка – русск. корельская берёза, древесина её.
- Штры́фель – сорт яблык.
- Шыпу́лька – игла хвойных растений.
- Шыпшы́на – русск. шиповник.
- Шыша́к – русск. 1) кисть винограда, 2) ком пчёл.
- Ядло́вец – русск. можжевельник.
- Язмі́н – русск. жасмин.
- Яр – русск. овраг.
- Я́рыца – яравое жыта (русск. яровая рожь).
- Ясно́тка – глухая крапіва.
- Вязьмо́, перавя́сла – саламяны жгут для звязвання снапоў.
- Жыві́ца – 1) вадкая празрыстая смала, якая выцякае з хваёвых дрэў у месцах іх пашкоджання. 2) пра тое, што надае сілы, ажыўляе.
- Папа́р – участак поля, пакінуты на адзін год незасеяным для лепшай падрыхтоўкі яго да наступнай сяўбы.
- Папа́с – месца, дзе пасуць жывёлу, паша.
- По́жня – 1) луг, сенажаць, 2) зжатае поле.
- По́стаць – палоска збажыны, занятая адной жняёй у час жніва.
- Прага́л, прага́ліна – 1) незарослае месца ў лесе, палянка, 2) свабоднае месца паміж чым-небудзь (між хмар і пад.).
- Пуці́на – шлях, дарога.
- Я́вар – белы клён.
